گروه بین‌المللی حقوق اقلیت‌ها؛ ۲۴٪ از بافت قومی ایران معادل با ۱۶ میلیون نفر را از قومیت آذری برآورد کرده است.

پراکنش مردم آذری یا مناطق آذری‌نشین یک گروه قومی مسلمان، ترک-زبان که عمدتاً مناطق سنتی آذری‌ها خاورمیانه و قفقاز می‌باشد. در فلات ایران عمده سکونتگاهشان شمال غرب (شامل آذربایجان، زنجان) است، اما پراکندگی اقوام آذری در ایران به بخش شرا در شرق، مناطق شمالی همدان، قسمت‌های غربی و جنوبی قزوین به همراه اقلیت‌هایی در استان‌های گیلان، مرکزی، کردستان و کرمانشاه کشیده شده است. در قفقاز نیز اقوام پرتعدادی از آذری‌ها سکونت دارند که عمدتاً در جغرافیای جمهوری آذربایجان، داغستان و بورچالی زندگی می‌کنند. علاوه بر این در آناتولی شرقی دراستان قارص و ایغدیر، آذری‌ها از دوران صفویه سکونت دارند. فضای غالب این مناطق در محاصره فرهنگ آذری، لباس آذربایجانی، زبان ترکی آذربایجانی، هنر آذربایجانی، ادبیات آذربایجانی، ادبیات شفاهی آذربایجانی، موسیقی آذربایجانی، رقص آذربایجانی، آشپزی آذربایجانی می‌باشد.

آذری‌های ایرانی (به ترکی آذربایجانی: ایران آذربایجانلیلاری یا ایران تؤرکلَری)، جمعیت آذری بومی ایران، دومین گروه قومی ایران پس از فارسی‌زبانان، بزرگترین گروه قومی ترک زبان که در گوشه شمال غربی کشور در حدفاصل دریای خزر و دریاچه ارومیه جمعیت حداکثری را تشکیل می دهند.زبان اولشان ترکی آذربایجانی که ترکی و آذربایجانی نیز نامیده می شود و ساختاری شبیه به ترکی استانبولی اما با لهجه‌ای متفاوت دارد.نیمی از آذری‌ها شهرنشین هستند که بزرگترین شهرهای این اقوام به ترتیبتبریز، ارومیه، اردبیل، زنجان، خوی ، مراغه و پارس آباد است، علاوه بر این حدود ۱/۳ از جمعیت تهران را نیز شامل می شوند، آذری‌ها به صورت اقلیت‌های قابل توجهی در شهرهایی نظیر همدان، قزوین ، کرج و مشهد سکونت دارند. سبک زندگی‌شان با سایر اقوام ایرانی چندان فرقی ندارد. همچنین در میان اقشار طبقات بالایشان ازدواج‌های مختلط قابل توجهی با سایر اقوام وجود دارد. اکثریت ترک های آذری‌ به مانند بیشتر اقوام ایران، مسلمان شیعههستند.

شاه اسماعیل	خامنه‌ای	بابک خرمدین	شمس تبریزی	صائب تبریزی
آخوندزاده	پیشه‌وری	طباطبایی	علی جوان	عمواوغلی
بازرگان	جهانشاه قراقویونلو	لطفی‌زاده	بهرنگی	ستارخان
شریعتمداری	شهریار	فرح دیبا	خیابانی	موسوی
گوگوش	سامی یوسف	علی دایی	هادی ساعی	بهروز وثوقی

جمهوری آذربایجان (به ترکی آذربایجانی: Azərbaycan Respublikası) بزرگترین کشور قفقاز و در گذرگاه اروپا و آسیای جنوب غربی و در کنار دریای خزر است. پایتخت آن باکو است.

براساس سرشماری سال ۱۹۹۹، ۹۰٫۶ درصد از جمعیت جمهوری آذربایجان را آذربایجانی تشکیل می دهند

کشورهای ایران در جنوب، ارمنستان و ترکیه در غرب، گرجستان در شمال غربی و روسیه در شمال، همسایگان جمهوری آذربایجان محسوب می‌شوند؛ همچنین این کشور دارای مرز آبی با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در کنارهٔ دریای خزر است. جمعیت آذربایجان در سال ۲۰۱۲ حدود ۹.۱۲۵ میلیون نفر بوده‌است. تولید ناخالص داخلی آن در همین سال معادل ۷۲ میلیارد دلار (بر اساس ارزش اسمی) و بیش از ۹۷ میلیارد دلار (بر اساس قدرت خرید) بوده‌است که تولید ناخاصل سرانه اهالی کشور را معادل به ترتیب ۷۸۵۰ و ۱۰۵۶۸ دلار می‌کند.

آذربایجان دارای میراث فرهنگی باستانی و تاریخی ست و اولین کشور با اکثریت مسلمان است که دارای اپرا و تئاتر شده‌است. جمهوری دمکراتیک آذربایجان که در ۱۹۱۸ تاسیس شد، در ۱۹۲۰ به اتحاد شوروی ضمیمه شد. آذربایجان در ۱۹۹۱ استقلال خود را بازیافت. اندکی بعد، در جریان جنگ قره باغکوهستانی، همسایه‌اش ارمنستان قره باغ کوهستانی، مناطق پیرامون آن و و مناطق درونی کرکی، یوخاری اسکیپارا، برخودارلی و سفولو را اشغال کرد. جمهوری قره‌باغ که در قره باغ ظهور کرد هنوز وجود دارد و هیچ کشوری آن را به رسمیت نشناخته و به طور دوژوره هنوز بخشی از آذربایجان شمرده می‌شود گرچه به طور دو فاکتو پس از جنگ کشور مستقلی بوده‌است.

جمهوری خودمختار نخجوان که از خاک اصلی جمهوری آذربایجان جدا مانده و استان خودمختار قره‌باغ کوهستانی نیز واحدهای فدرال جمهوری آذربایجان هستند. ناحیهٔ قره‌باغ و هفت بخش پیرامون آن واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان در جریان جنگ قره‌باغ به اشغال نیروهای ارمنستان درآمده‌است.

نوع حکومت جمهوری آذربایجان، جمهوری پارلمانی چند حزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. این جمهوری سکولار بوده و از سال ۲۰۰۱ به عضویت شورای اروپا درآمده‌است

جمهوری آذربایجان در جنوب رشته کوه‌های قفقاز و شمال رودخانه ارس و در کناردریای خزر واقع شده‌است. سه رشته‌کوه قفقاز بزرگ در شمال، قفقاز کوچک در غرب، و کوه‌های تالش در جنوب این کشور را احاطه کرده‌است. این کوهها ۴۰ درصد از مساحت جمهوری آدربایجان را در برگرفته‌است و قله کوه بازاردوزو (Bazardüzü) با ارتفاع ۴۴۶۶ متر بلندترین نقطه آن است. نواحی میانی شامل جلگه‌های آران مرکزی، مغان و میل و سواحل دریای خزر کم ارتفاع و پست بوده و ارتفاع در پست‌ترین قسمت ۲۸ متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد است. جمهوری آذربایجان یک کشور محاط در خشکی است. این کشور در پیرامون دریای خزر، که یک دریای بسته‌است، واقع شده و طول خط ساحلی آن ۸۰۰ کیلومتر است. تنوع زیستیو گیاهی آذربایجان به دلیل تنوع آبو هوا بسیار زیاد است به گونه‌ای که تنها بیش از ۴۵۰۰ گونه گیاه در کوهستانهای آذربایجان دیده می‌شود.

آذری‌های روسیه یا آذربایجانی‌های روسیه (به ترکی آذربایجانی: Rusiya azərbaycanlıları) و (به روسی: Азербайджанцы в России) گروهی از مردمان آذربایجانی ساکن در فدراسیون روسیه که شامل دو دسته می‌شوند: دسته نخست جامعه‌ای بومی در جمهوری داغستان در حاشیه دریای خزر و گروه دیگر که جمعیت بیشتر و قابل توجهی از آذربایجانی‌ها را تشکیل می‌دهد، عموما اهالی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی و بعدتر جمهوری آذربایجان می‌باشند، که به نواحی مختلف روسیه به همراه سایر جمهوری‌های خودمختار این کشور، در گذر زمان مهاجرت کرده‌اند. و یا از والدینی آذربایجانی تبار در روسیه زاده شده باشند. از مهم‌ترین چهره‌های ایرانیان آذربایجانی روسیه می‌توان از طالبوف تبریزی و میرزا کاظم بیگ نام برد.

سن پترزبورگ

آذربایجانی‌ها در سن پترزبورگ یکی از بزرگترین جوامع قومی در شهر هستند، تعدادشان در حدود ۲۸۰ هزار نفر ولی افراد تبعه و قانونی آذربایجانی تبار این شهر ۱۷،۷۱۷ نفر است. که تعداد قابل توجهی از آنان در طول جنگ در قره باغ کوهستانی به این شهر مهاجرت کرده‌اند، در سال ۱۹۹۹ در سن پترزبورگ، استقلال ملی-فرهنگی آذربایجانی و در سال ۲۰۰۲، اتحادیه جوانان آذربایجانی سن پترزبورگ را ایجاد کردند،^[۲۶]. حتی جمهوری آذربایجان نیز، در این شهر دارای کنسولگری می‌باشد.

روسیه دارای جمعیت ۲،۷۰۰،۰۰۰ نفری از مردمان آذربایجانیمی‌باشد که در حدود ۶۶۰،۰۰۰ نفر از آنان دارای تابعیت و شهروندی روسیه می‌باشند و بقیه نیز از مهاجرین به روسیه هستند

 دانشمندان

 میرزا کاظم بیگ خاورشناس و دانشمند

کریم کریموف دانشمند مهندسی هوافضا

عبدالرحیم طالبوف از روشنفکران مشروطیت

فرمان سلمانوف زمین شناس و کاشف نفت و گاز در سیبری

هنرمندان

رستم ابراهیم‌بیگف کارگردان، فیلمنامه نویس و...

مسلم ماقمایف خواننده اپرا و پاپ

تیمور رودریگوئز موسیقی دان و خواننده

امین آقالاروف خواننده

طاهر سالاخوف نقاش

کارآفرینان تجار

واحد علی‌اکبروف کارآفرین، تاجر و ثروتمند

ارس آقالاروف کارآفرین، تاجر و ثروتمند

فرهاد احمدوف کارآفرین، تاجر و ثروتمند

سیاست مداران و امور اجرایی

حیدر جمال رئیس کمیته اسلامی فدراسیون روسیه

ثابت اروجوف وزیر و معاون وزیر نفت و گاز شوروی

نظامی

حسین خان نخجوانی ژنرال

ابراهیم بیگ اصلان بیگوف نظامی و دریابان 

ورزشکاران

رامیز محمدوف بازیکن اسبق تیم ملی فوتبال روسیه و باشگاه فوتبال اسپارتاک مسکو

الکساندر صمدوف بازیکن تیم ملی فوتبال روسیه و باشگاه فوتبال لوکوموتیو مسکو

امین محمدوف بازیکن فوتبال تیم ملی جوانان روسیه و باشگاه فوتبال اسپارتاک مسکو

امین غربیوف ژیمناستیک‌کار اهل روسیه و قهرمان اروپا

تامیلا عباسووا ورزشکار اهل روسیه و نائب‌قهرمان المپیک آتن در رشته دوچرخه‌سواری پیست

آذری‌های قزاقستان (ترکی آذربایجانی:Qazaxıstan azərbaycanlıları) گروهی از اقوام آذری ساکن درقزاقستان که به عنوان آذری‌های خارج از وطنشناخته می‌شوند، اینان به عنوان شهروندقزاقستان بر پایه قومیت آذری شمارش می‌شوند، پیشینه مهاجرت به قزاقستان را اهالی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی تشکیل می‌دهند و سابقه مهاجرتشان به دورانی باز می‌گردد که هر دو کشور کنونی جمهوری آذربایجان و قزاقستان در یک قلمروی واحد به نام شوروی سابق و پیشتر امپراطوری روسیه بودند. گروه کوچکی از اقوام آذری ساکن در قزاقستان مربوط به آذری‌های ایرانی نیز می‌باشند که در دوران بلشویک‌ها به مناطق دوردست قزاقستان در همسایگی قرقیزستان تبعید شدند و همینک نیز در این کشور هویت خود را فراموش نکرده‌اند. و پس از طی چندین سال هنوز هم به امید بازگشت به وطن خود هستند و بیشتر در شهر مرکه سکونت دارند.بر اساس آخرین سرشماری قومی در قزاقستان در سال ۲۰۰۹ میلادی، اقوام آذری ۸۵٬۲۹۲ نفر معادل با ۰٫۵٪ از جمعیت کشور قزاقستان را تشکیل می‌دهند.

داغستان روسیه منطقه بومی‌نشین آذری بر پایه آخرین سرشماری سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۳۰٬۹۱۹ نفر آذربایجانی داشته‌است. با این حساب، ششمین قومیت این جمهوری و ۴/۵٪ از کل جمعیت جمهوری داغستان، آذربایجانی‌تبار است. در بیش از ۲۰ شهر و روستا اهالی آذربایجانی سکونت دارند، که بیشترین و مهمترین تجمعشان در دربند است، که ۱/۳ جمعیت شهر را شامل می‌شوند.

آذری‌های داغستان به صورت عمده در حاشیه دریای خزر، و در شهرستان دربند با ترکبیب جمعیتی بیش از ۵۸٪ ساکن هستند. بیش از ۳۱٪ مرکز شهرستان، دربند را نیز مردمان آذربایجانی تشکیل می‌دهد. همچنین ۲۶٫۳٪ داگستانسکیه اوگنی، بیش از ۱۶٪شهرستان تاباراسان، ۳٪ از جمعیت شهرستان قیزلیار، ۲٫۳٪ از جمعیت شهرستان روتال را آذربایجانی‌ها تشکیل می‌دهند.و در سایر شهرهای داغستان نظیر مخاچ‌قلعه،خاسافیورت، بویناکسک و کیزلیار اقلیتی کوچک ساکن هستند.

آذری‌های اوکراین (به ترکی آذربایجانی: Ukrayna azərbaycanlıları) گروهی از مردم آذریساکن و کوچ کرده به اوکراین گفته می‌شود، غالب جمعیت آذری‌ها را اهالی کشور جمهوری آذربایجان تشکیل می‌دهد و پیشنه روابط بین شهروندان آذربایجانی و اوکراینی به امپراتوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی باز می‌گردد، که هر دو کشور کنونی اوکراین و جمهوری آذربایجان در قالب یک قلمروی واحد بودند. امروزه جمعیت آذربایجانی‌های اوکراین ۴۵،۰۰۰ هزار تن شمارش شده‌است. سکونتگاه اهالی آذربایجانی بیشتر در استان دونتسک(۸ هزارنفر)، استان خارکف(۵-۶ هزارنفر)، استان دنیپروپتروفسک(۵-۶ هزارنفر) متمرکز می‌باشد. تعداد مهاجرت گروه‌های قومی به سرعت در حال رشد می‌باشد، به ویژه بین سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۹۰،، عمدتاً به دلیل بی ثباتی در قفقاز جنوبی ۵٫۵٪ افزایش یافته‌بود. امروز، اوکراین، هفتمین جامعه بزرگ آذربایجانی در جهان را در خود جای داده است. اکثریت آذربایجانی‌های اوکراین مسلمان اهل تشیع هستند، یکی از مشکلات آذربایجانی‌ها در اوکراین مسئله اسلام‌هراسی است، که اصولاً به خاطر تبعیض، دین و مذهب خود را آشکار نمی‌سازند.

در حال حاضر، در ۱۵ منطقه اوکراین، جوامع فرهنگ ملی آذربایجانی‌ها و در ۸ مدرسه در روزهای یک‌شنبه، زبان و ادبیات آذربایجانی تدریس می‌شود. چاپ مجله "صدای آذربایجان" در کیف از سال ۱۹۹۸ آغاز شده است. اولین روزنامهٔ آذربایجانی‌زبان در اوکراین به نام ملت از سال ۱۹۹۱ در کریمه در حال انتشار می‌باشد. در اوکراین در مراسم‌هایی به صورت خیابانی حوادثژانویه سیاه، کشتار خوجالی، وقایع مارس گرامی داشته می‌شود.در ماه مه، ۲۰۱۱ یک بنای تاریخی بازسازی شده برای سربازان آذربایجانی در بخش ۷۷ در سواستوپول افتتاح شد.

سرشناسان

• الن بابایف: شهردار کنونی کرمنچوک
  
• آیسل تیمورزاده دارای تبار آذربایجانی-اوکراینی
• ماکسیم پاشایف: بازیکن فوتبال
• پاولو پاشایف:بازیکن فوتبال
• آلکساندر چرتوگانوف:بازیکن فوتبال
• ساشا یونس‌اوغلو:بازیکن فوتبال
• ماریا استادنیک: دارنده مدال برنز المپیک ۲۰۰۸ پکن و نقره ۲۰۱۲ لندن در رشته کشتی
• ناتالیا محمدوا: بازیکن والیبال
• والری سردا: ورزشکار پرش ارتفاع

آذری‌های بریتانیا (به ترکی آذربایجانی: Böyük Britaniya azərbaycanlıları) گروهی کوچک از مردم آذری ساکنان بریتانیا که عمدتاً از کشورهای ایران و جمهوری آذربایجانبه بریتانیا مهاجرت کرده‌اند. جمعیت اهالی با پس زمینه قومی آذری در بریتانیا به سال ۲۰۰۹ میلادی، ۱۵۰۰۰ نفر شمارش شده‌بود.

در شهرهای لندن, منچستر, لیورپول, بیرمنگام, گلاسکو, آبردین, ادینبرو

سرشناسان

• حسن میرزا
• سامی یوسف
• نگار جمال
• نرمین کمال
• کمال شالوروس
• نوید استادیان-بینای
• بهمن فرسی

آذری‌های ترکمنستان (ترکی آذربایجانی: Türkmənistan azərbaycanlıları) گروهی ازمردم آذری ساکن در ترکمنستان که به عنوان آذری‌های خارج از وطن شناخته می‌شوند و شهروند ترکمنستان با قومیت آذری می‌باشند. پیشینه مهاجرت و سکونت اقوام آذری در ترکمنستان به دوران امپراطوری روسیه و شوروی سابق بازمی گردد که هر دو کشور کنونی ترکمنستان و جمهوری آذربایجان در یک قلمروی مشترک بودند؛ همین امر سبب مهاجرت آذری‌ها به این کشور شده است. بر اساس آخرین سرشماری قومی دولت ترکمنستان در سال ۱۹۸۹ میلادی، شمار اقوام آذری ۳۳٬۳۶۵ نفر معادل با ۰٫۹٪ از جمعیت این کشور گزارش شده بود.^[۱] از چهره های شناخته شده اقوام آذری ترکمنستان می توان از حاجی بالا ابوطالبوف شهردار باکو زاده ترکمن باشیو طاهره طاهروا وزیر امور خارجه جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی زاده بایرامعلی نام برد.

آذری‌های ازبکستان (ترکی آذربایجانی: Özbəkistan azərbaycanlıları) گروهی از مردم آذری ساکن در ازبکستان که به عنوان آذری‌های خارج از وطن شناخته می‌شوند و شهروند ازبکستان با قومیت آذری می‌باشند. پیشینه مهاجرت و سکونت اقوام آذربایجانی در ازبکستان به دوران امپراطوری روسیه و شوروی سابق بازمی گردد که هر دو کشور کنونی ازبکستان و جمهوری آذربایجان در یک قلمروی مشترک بودند؛ همین امر سبب مهاجرت آذری‌ها به این کشور شده است. بر اساس آخرین سرشماری قومی دولت ازبکستان در سال ۲۰۰۰ میلادی، شمار اقوام آذری ۳۵٬۸۴۸ نفر معادل با ۰٫۱۵٪ از جمعیت این کشور گزارش شده بود.

آذری‌های قرقیزستان (ترکی آذربایجانی: Qırğızıstan azərbaycanlıları) گروهی ازمردمان آذری ساکن در قرقیزستان که به عنوان آذری‌های خارج از وطن شناخته می‌شوند و شهروند قرقیزستان با قومیت آذری می‌باشند. پیشینه مهاجرت و سکونت اقوام آذربایجانی در قرقیزستان به دوران امپراطوری روسیه و شوروی سابق بازمی گردد که هر دو کشور کنونی قرقیزستان و جمهوری آذربایجان در یک قلمروی مشترک بودند؛ همین امر سبب مهاجرت آذری‌ها به این کشور شده است. بر اساس آخرین سرشماری قومی دولت قرقیزستان در سال ۲۰۰۹ میلادی، شمار اقوام آذری ۱۷،۲۶۷ نفر معادل با ۰٫۳٪ از جمعیت این کشور گزارش شده بود.

آذری‌های گرجستان (به ترکی آذربایجانی: Gürcüstan azərbaycanlıları) (بهگرجی: აზერბაიჯანელები საქართველოში) شاخه‌ای از مردم آذری ساکنقفقاز هستند که پس از فروپاشی شوروی سابق در گرجستان کنونی و عموما در بخش‌های هم‌مرز با جمهوری آذربایجان و عمدتا در منطقه تاریخی بورچالی سکونت دارند. بر پایه سرشماری سال ۲۰۰۲ گرجستان، تعداد آذری‌ها ۲۸۴٬۷۶۱ نفر سرشماری شده‌است.^[۲] که ۶٫۵٪ از کل جمعیت این کشور را مردم آذری تشکیل می‌دهد. امروزه تجمع سکونت آذری‌ها در شهرهای مختلف استان‌های کومو کارتلی، شیدا کارتلی، متسختا-متیانتی و کاختی می‌باشد. آذری‌ها دارای اقلیتی بزرگ در تفلیس پایتخت گرجستان و در سایر مناطق گرجستان نیز به صورت اقلیت‌های کوچکی زندگی می‌کنند.

آذری‌های ارمنستان (به ترکی آذربایجانی: Ermənistan azərbaycanlıları) شاخه‌ای از مردم آذری، که بزرگ‌ترین اقلیت حوزه جغرافیای کنونی ارمنستان تا قبل از فروپاشی شورویبودند.^[۱] که در طول سال‌های ۱۹۸۸-۱۹۹۱ که مصادف با جنگ قره‌باغ بود، تمامی آذری‌های ارمنستان از این کشور اخراج شدند. و امروزه جمعیت آذری‌ها در ارمنستان توسط کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان تنها ۳۰ - ۱۰۰ نفر تخمین زده می‌شود.^[۲]که همان افراد نیز به صورت اکثریت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و عمدتاً از ازدواج‌های مختلط در ارمنستان و افراد پیر و بیمار تشکیل شده‌اند. طبق گزارش‌ها، بسیاری از آنها نام خود را برای جلوگیری از تبعیض عوض کرده‌اند

آذری‌های ترکیه (به ترکی آذربایجانی: Türkiyə azərbaycanlıları) گروهی از مردم آذری و از اقوام ساکن در ترکیهبا جمعیت ۸۰۰،۰۰۰ نفری هستند، و شامل دو دسته می‌شوند؛ گروه اول افراد بومی ترکیه هستند که در مرزهای همجوار با جمهوری آذربایجان و ایران سکونت دارند. گروه دوم مهاجران، تاجران، دانشجویان و پناهندگان سیاسی هستند که عمدتاً از کشورهایی نظیر ایران و جمهوری آذربایجان به ترکیه کوچ کرده‌اند.

جمعیت آذری‌های ترکیه در حدود ۸۰۰،۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. حدودا نیمی از آذربایجانی‌های ترکیه در کلانشهر استانبولسکونت دارند. ۳۰۰،۰۰۰ نفر از آذری‌ها را شهروندان جمهوری آذربایجان تشکیل می‌دهند که در گذر زمان به ترکیه مهاجرت کرده‌اند. ناحیه آناتولی شرقی از جمله نواحی سکونت آذری‌های بومی اهل ترکیه می‌باشد که بزرگترین قومیت ساکن در ایغدیر و دومین قومیت بزرگ استان قارص می‌باشند.

از نخستین مهاجرت ایرانیان آذربایجانی به بعد از فروپاشی حکومت خودمختار آذربایجان باز می‌گردد که سیاسیون آن دوران به ترکیهپناهنده شدند و مهاجرت‌های سیاسی از ایران در حال افزایش می‌باشد،ایرانیان آذربایجانی پرتعدادی نیز به استانبول مهاجرت کرده‌اند. گروه دوم را دانشجویان اهالی مناطق آذربایجانی‌نشین ایران تشکیل می‌دهد.زبان ترکی آذربایجانی با لهجهٔ موجود در بین ایرانیان آذربایجانی هم‌اکنون در ترکیه گویشوران خود را داراستاتنولوگ جمعیت ایرانیان آذربایجان ۵۳۰،۰۰۰ نفر اعلام کرده‌بود

سرشناسان

• ثروت چتین، بازیکن آذربایجانی‌تبار سابق تیم ملی فوتبال ترکیه و باشگاه فوتبال گالاتاسرای
• سنان اوغان، نماینده ایغدیر در مجس ترکیه
• حیدر حاتمی، هنرمند آذربایجانی ایرانی اهل ترکیه
• ثمین باغچه بان، هنرمند آذربایجانی ایرانی اهل ترکیه
• جم کاراجا، خواننده راک آذربایجانی‌تبار
  
• ثروت تازه‌گل قهرمان المپیک لندن در رشته تکواندو از اهالی آذربایجانی‌تبار ترکیه
  
• علیخان صمدوف، نوازنده بالابان

آذری‌های فرانسه (به ترکی آذربایجانی: Fransa azərbaycanlıları) گروهی کوچک از ساکنان فرانسه در قاره اروپا که از جوامع آذری‌های خارج از کشور محسوب می‌شود؛ اکثریت قاطع مردم آذری مهاجرت کرده به فرانسه را اهالی ایران و جمهوری آذربایجانتشکیل می‌دهد. که دسته نخست در انقلاب ۱۳۵۷ ایران اتفاق افتاد که ایرانیان آذربایجانی همانند سایر ایرانیان به فرانسه کوچ کردند و دسته دوم نیز پناهجویانی می‌باشد که از سال ۲۰۰۰ به این طرف از دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان به فرانسه مهاجرت می‌کنند.

در بین جوامع فرانسوی از ایرانیان آذربایجانی مهاجر سرشناس می‌توان به هنرمندانی نظیر رضا دقتی و غلامحسین ساعدی و سیاست‌مداری چون حسن نزیه که هر سه از اهالی تبریز می‌باشند، اشاره کرد. مهدی بازرگان نیز مدتی در فرانسه ساکن بوده‌است. شهبانو فرح پهلوی نیز به صورت مشترک در فرانسه و آمریکا اقامت دارد. در بین اهالی آذربایجانی‌تبار جمهوری آذربایجان نیز سیاست‌مدار آذری به نام میرزا اسدالله‌یف و دخترش بنین که از نویسندگان معاصر فرانسوی می‌باشد را می‌توان نام برد.

آذری‌های آلمان (به ترکی آذربایجانی: Almaniya azərbaycanlıları)، (به آلمانی:Aserbaidschaner in Deutschland) گروهی از مردم آذری ساکن در آلمان می‌باشند. نخستین پشینیه مهاجرت مردم آذربایجانی‌تبار به آلمان به مهاجرین آذربایجانی ایرانی بر می‌گردد. دیگر گروه‌های آذربایجانی در دهه ۱۹۶۰ میلادی از ترکیه موسوم بهآذربایجانی‌های ترکیه به همراه سایر ترک‌ها به آلمان مهاجرت کردند.هنگامی که جمعیت آذربایجانی‌ها در آلمان بالغ بر ۱۹۰۰۰۰ نفر شمارش شده‌بود. موج دوم مهاجرت آذربایجانی‌ها در طول و پس از جنگ قره باغ کوهستانی صورت پذیرفت، زمانی که ۱۰،۰۰۰ نفر از آذربایجانی‌ها به دلایل اقتصادی به آلمان مهاجرت کردند. از کل جمعیت آذربایجانی‌ها در سال ۲۰۱۱ میلادی که حدود ۲۰۰،۰۰۰ شمارش شده‌بود، ۴،۰۰۰ نفر از آنان شهروند جمهوری آذربایجان هستند.^[۱] امروزه پیشینه سکونت مردم آذربایجانی در برلین می‌باشد، طوری که جمعیت‌شان در حدود ۱۴،۰۰۰ - ۱۷،۰۰۰ شمارش شده‌است.

سرشناسان

• عزیز اصلی؛ دروازه‌بان اسبق تیم ملی ایران
• میشا بلوری؛ شاعر و نقاش
• اکبر بهکلام؛ نقاش و مجسمه‌ساز
• رحیم رحمان‌زاده؛ پزشک و محقق
• علی صمدی احدی؛ فیلمساز و کارگردان
• سنان شامل سام؛ بکسور
• ایگور لوکانین؛ ورزشکار رقص روی یخ
• فرنگیس علیزاده؛ آهنگساز و شاعر

آذری‌های بلاروس (ترکی آذربایجانی: Belarus azərbaycanlıları) گروه کوچک قومی ازمردم آذری که به عنوان آذری‌های خارج از وطن در بلاروس شناخته می‌شوند، اینان شهروند بلاروس با قومیت آذری می‌باشند. پیشینه حضور اقوام آذری در بلاروس به دوران امپراطوری روسیه و شوروی سابق بازمی گردد که هر دو کشور جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی و بلاروس شوروی در محدوده یک واحد سیاسی مشترک بودند، همین امر سبب مهاجرت آذری‌ها به بلاروس شده است. بر اساس آخرین سرشماری قومی در سال ۲۰۰۹ میلادی در بلاروس قومیت آذری ۵٬۵۶۷ نفر معادل ۰٫۱٪ از جمعیت این کشور را شامل می‌شود، برخی منابع جمعیت آذری‌ها را تا ۷،۰۰۰ نفر نیز برآورد می‌کنند.

سرشناسان

• لیلا اسماعیلوا: خبرنگار، روزنامه نگار و مجری تلویزیونی
• کماندار مجیدوف: قهرمان المپیک و جهان در رشته کشتی
• ضابط صمدوف: ورزشکار کیک بوکسینگ
• ناطق باقروف: دارنده مدال برنز جودو در جهان و المپیک

آذری‌های آمریکا یا آذربایجانی‌های آمریکا (به ترکی آذربایجانی:Amerikalı azərbaycanlılar) به شهروندان و دارندگان اقامت دائم ایالت متحده آمریکا با پس زمینه قومی آذری یا کسانی که در جمهوری آذربایجان متولد شده‌اند، گفته می‌شود. پیشینه مهاجرت مردم آذری به آمریکا را کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، ترکیه و روسیه تشکیل می‌دهند. جمعیت رسمی زادگان جمهوری آذربایجان که شهروند آمریکا هستند در سرشماری ۲۰۰۰ میلادی ۱۴٬۲۰۵ نفر اعلام شده‌بود، و جمعیت ایرانیان آذربایجانی به تفکیک قومیت ۴۰،۴۰۰ نفر می‌باشد. در صورتی که جمعیت کلآذربایجانی‌های اهل آمریکا حدود ۴۰۰،۰۰۰ نفر برآورد می‌شود.شبکه گوناز، رادیو آذربایجاننشریه بین‌المللی آذربایجان از جمله رسانه‌های سمعی و بصری معروف آذربایجانی‌های آمریکا می‌باشد.

آذری‌های کانادا یا آذربایجانی‌های کانادا (ترکی آذربایجانی: Kanadalı azərbaycanlılar) به شهروندان کانادایی با قومیت آذری گفته می‌شود، که در کانادا از والدینی آذری زاده شده‌اند و یا از کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، روسیه، ترکیه به کانادا مهاجرت کرده‌اند.

نخستین مهاجران آذری به کانادا ایرانیان آذری در سال ۱۹۳۰ بودند. موج دوم مهاجرت در سال ۱۹۵۰ رخ داد، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی تحت رهبری نیکیتا سرگیویچ خروشچف بود. موج سوم مهاجرت در دوران جنگ سرد زمانی که بسیاری از مهاجران از اتحاد جماهیر شوروی، از جمله آذری‌ها به کانادا آمدند. موج چهارم پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران که بسیاری از ایرانیان، از جمله آذری‌ها، به کانادا مهاجرت کردند. در نهایت، موج پنجم مهاجرت در طول جنگ قره باغ کوهستانی در ۱۹۸۸-۱۹۹۲ صورت گرفت.

در سرشماری سال ۲۰۰۶ میلادی، ۳۴۶۵ نفر خود را از قوم آذری اعلام کرده‌بودند و ۱٬۰۶۰ نفر از آنان نیز اعلام کرده‌بودند که از جمهوری آذربایجان به کانادا مهاجرت کرده‌اند. در صورتی جمعیت اقوام آذری بیش از این برآورد می‌شود، با توجه به اینکه رضا مریدی عضو پارلمان پارلمان استانی انتاریو است، وی حضور بیش از ۸۰،۰۰۰ نفر از آذربایجانی‌ها را در انتاریو تایید کرده‌بود.در سال ۲۰۰۸، تحلیلگر آمریکایی پل گابل، که مدیر تحقیقات و انتشارات درآکادمی دیپلماتیک آذربایجان است، بیش از ۲۷۵،۰۰۰ نفر آذری که در کانادا زندگی می‌کنند را تخمین زده‌بود.

سرشناسان

• رضا مریدی – نویسنده، شاعر و منتقد ادبی، و فعال حقوق بشر
• رضا براهنی – نماینده پارلمان استانی انتاریو
• اسماعیل حاجی‌یف – خواننده
• حسن خسروشاهی – کارآفرین

	لتونی	۱٬۶۹۷ (آمار دولتی ۲۰۰۱)
	استونی	۸۸۰ (آمار دولتی ۲۰۰۰)
	لیتوانی	۷۸۸
	تاجیکستان	۸۰۰ (آمار دولتی ۲۰۰۰)
	استرالیا	۳۰۰
	اتریش	۱ ۰۰۰
	دانمارک	۲۳۱
	لیتوانی	۷۸۸